Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), aşağıda imzası bulunan basın ve ifade özgürlüğü kuruluşlarıyla birlikte, Türkiye’nin yayın düzenleyicisi RTÜK’ün bağımsız radyo istasyonu Açık Radyo’nun lisansını iptal etme kararını kınıyor. Türkiye’deki yetkilileri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve uluslararası insan hakları hukuku doğrultusunda basın ve ifade özgürlüğünü koruma yükümlülüklerini yerine getirmeye ve Açık Radyo’nun lisansını iade etmeye çağırıyoruz. Türkiye’deki medya kuruluşları, kamuyu ilgilendiren konularda yaptırım korkusu olmaksızın tartışmaya olanak sağlamakta özgür olmalıdır.
Yayın Lisansı İptal Edildi
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Açık Radyo’da Açık Gazete adlı programın 24 Nisan tarihli yayınına katılan konuğun “(…) Ermeni, yani Osmanlı topraklarında gerçekleşen tehcir ve katliamların, soykırım olarak adlandırılan katliamların 109. Yıldönümü, sene-i devriyesi. Bu yıl da yasaklandı biliyorsunuz Ermeni soykırım anması” şeklindeki ifadelerinin ardından Mayıs ayında Açık Radyo’ya ceza verdi. RTÜK, kanalı 6112 Sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca “toplumu kin ve düşmanlığa tahrik etmek veya toplumda nefret duyguları oluşturmak” iddiasıyla idari para cezası ve beş günlük yayın durdurma cezasına çarptırdı. Açık Radyo, para cezasını ödedi ancak yayına devam etti. RTÜK, yaptırımda belirtilen koşulların ihlal edildiğini değerlendirdi ve Temmuz ayında Açık Radyo’nun yayın lisansını iptal etti.
RTÜK’ün CHP kontenjanından seçilen üyesi İlhan Taşcı, kararı X üzerinden duyurdu. Taşcı, Uluslararası Basın Enstitüsü’ne (IPI) şunları söyledi: “Burada konuya basın özgürlüğünün güçlenmesi bakımından yaklaşılıp yayıncının para cezasını ödediği göz önünde bulundurulabilirdi. Hem basın özgürlüğü düşünülerek hem de dinleyicilerin 30 yıldır faaliyet gösteren bir radyoyu dinleme hakkını elinden almamak adına yayıncı lehine karar verilebilirdi.”
1995 yılında kurulan, bağımsız ve kâr amacı gütmeyen bir medya kuruluşu olan Açık Radyo, yaptığı basın açıklamasında RTÜK’ün kararına şu sözlerle karşı çıktı: “Programımız ‘Açık Gazete’de dile getirilen ve tartışmasız bir şekilde ifade ve basın özgürlüğü kapsamında yer alan bir ifade temelinde, Açık Radyo’nun yayın lisansının iptaliyle karşı karşıya kalmamız kabul edilemez.”
Bağımsız Medyaya Yönelik Sistematik Taciz
Açık Radyo’nun lisansının iptali, RTÜK’ün bu yıl altı farklı radyo ve televizyon kanalına uyguladığı bir dizi cezanın devamı niteliğinde. Eleştirel yayınlarıyla bilinen bu medya kuruluşları arasında dört kez %2 idari para cezasına çarptırılan Now TV ve yine üç kez %2 para cezasına çarptırılan Tele1 de bulunuyor.
Açık Radyo örneğinde ceza gerekçesi olarak gösterilen ifadeler, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi de dahil olmak üzere uluslararası insan hakları hukuku tarafından güvence altına alınan ifade özgürlüğü kapsamındadır. RTÜK’ü, Açık Radyo’nun lisansını derhal iade etmeye çağırıyoruz.
RTÜK’ü görevi gereğince hareket etmeye, ifade özgürlüğünü ve medyada çoğulculuğu güvence altına almaya, eleştirel ve bağımsız medyayı sansürlemek yerine korumaya davet ediyoruz. Türkiye yetkililerini de medya düzenlemelerine yönelik yaklaşımlarını gözden geçirmeye çağırıyoruz.
İmzalayanlar
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI)
ARTICLE 19
Articolo 21
Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi (ECPMF)
Bağımsız Gazetecilik Platformu (P24)
Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD)
Freedom House
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ)
Gazetecilikte Kadın Koalisyonu (CFWIJ)
Güney Doğu Avrupa Medya Örgütü (SEEMO)
IFEX
İsveç PEN
Medya ve Göç Derneği (MGD)
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA)
PEN Amerika
PEN Norveç
Uluslararası PEN
Yabancı Medya Derneği
Bu açıklama, Avrupa Komisyonu tarafından finanse edilen ve AB Üye Devletleri ile aday ülkelerdeki basın ve medya özgürlüğü ihlâllerini belgeleyen Avrupa çapında bir mekanizma olan Medya Özgürlüğü Acil Müdahale (MFRR) kapsamında Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) tarafından hazırlanmıştır.
