Yirmi beş uluslararası medya özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve gazeteci örgütü, milletvekillerine Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ittifakı tarafından 4 Ekim’de TBMM Genel Kurulu’na sunulan “dezenformasyon ve yalan haber” yasa tasarısına karşı oy kullanmaları çağrısında bulundu.
İlk olarak Haziran ayında meclise sunulan ancak iki iktidar partisi arasındaki görüş ayrılıkları nedeniyle komisyon aşamasından sonra ertelenen tasarı, sivil toplum ve gazetecilik camiasından gelen sert eleştirilere rağmen bu hafta hiçbir değişiklik yapılmadan yeniden meclis genel kuruluna sunuldu.
Tasarı, Türkiye’de 2023 yılında yapılacak genel seçimler öncesinde hükümetin kamusal tartışmayı daha da bastırmasına ve kontrol etmesine olanak sağlayacak şekilde, çevrimiçi bilginin kapsamlı bir şekilde sansürlenmesi ve habercilik faaliyetlerinin kriminalize edilmesi için bir çerçeve sunuyor.
Tasarı şunları öngörmektedir:
- Korku veya panik yaratmak, ülkenin iç veya dış güvenliğini, kamu düzenini ve toplumun genel sağlığını tehlikeye atmak amacıyla kasıtlı olarak “dezenformasyon ve yalan haber” yayınlamaktan suçlu bulunan kişiler için üç yıla kadar hapis cezası.
- Bilginin anonim hesaplardan, kimliğini gizleyen bir kişi tarafından ya da bir örgütün faaliyetlerinin bir parçası olarak yayınlanması durumunda cezanın yüzde 50 oranında artırılması.
- Basın kanununun internet haber sitelerini de kapsayacak şekilde genişletilmesi. Bu sayede hükümet, Basın İlan Kurumu’nun (BİK) genişletilmiş rolünü kullanarak, yazılı basında olduğu gibi eleştirel yayın organlarını dışlarken, internet üzerinden propagandayı finanse edebilecek.
Muğlak bir ifade ile oluşturulmuş olan dezenformasyon ve ‘kasıt’ tanımlarıyla, Türkiye’nin son derece siyasallaşmış yargısı tarafından denetlenen tasarı, milyonlarca internet kullanıcısını da cezai yaptırım riskiyle karşı karşıya bırakacak ve 2023 seçimleri öncesinde kapsamlı bir sansüre ve otosansüre yol açabilecektir.
Medya özgürlüğü ve insan hakları örgütlerinden oluşan bir konsorsiyum, dezenformasyon yasa tasarısının sonuçlarını siyasetçiler ve medya paydaşlarıyla tartışmak ve bağımsız gazetecilerin özgür ve adil seçim ilkelerine uygun olarak kamu meselelerini haberleştirmede karşılaştıkları zorlukları ele almak üzere 12-14 Ekim tarihleri arasında Türkiye’yi ziyaret edecek.
İmzalayanlar:
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI)
Amerika PEN
Article 19
Articolo 21
Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi (ECPMF)
Avrupa Gazeteciler Derneği (AEJ)
Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ)
Bağımsız Gazetecilik Platformu P24
Cartoonists Rights Network International (CRNI)
Danimarka PEN
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ)
Gazetecilikte Kadınlar Koalisyonu (CFWIJ)
Güneydoğu Avrupa Medya Kurumu (SEEMO)
Medya Araştırmaları Derneği (MEDAR)
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA)
Norveç PEN
Osservatorio Balcani Caucaso Transeuropa (OBCT)
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF)
Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ)
Uluslararası PEN
Uluslararası İfade Hürriyeti (IFEX)
Özgürlük Evi (FH)
İngiltere PEN
İsveç PEN
Yabancı Medya Derneği (FMA)
