Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türk gazeteci ve akademisyen Mehmet Altan ile siyaset bilimci ve gazeteci Şahin Alpay başvuruları hakkında kararını açıkladı. Mahkeme, gazetecilerin “özgürlük ve güvenlik haklarının” ihlal edildiğine karar vererek, Türkiye devleti tarafından iki gazeteciye ayrı ayrı 21,500 avro tazminate ödenmesine hükmetti.
Mehmet Altan’ın başvuru için yayınlanan AİHM kararındaysa, Altan’ın ifade özgürlüğü ve özgürlük haklarını destekler nitelikteki şu ifadeler yer aldı;
“Altan’ın fikirlerini ifade etmesi temel alınarak yargılanması ve halen devam eden tutukluluğu, demokratik bir toplumda gerekli ve orantılı görülemeyecek bir tedbirdir.”
Uluslararası Basın Enstitüsü, (IPI) verilen bu önemli kararı kucaklarken, kararın tutuklu yargılanan diğer Türk ve Kürt gazetecilerin davaları için bir umut olmasını ve haksız yere tutulan gazetecilerin tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılması için öncü bir karar olmasını diliyor.
Ancak Stockford, Mehmet Altan için bu kararın çok geç geldiğinin altını çizdi. “Maddi tazminat alacak olsa bile, Altan şu an ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıyla karşı karşıya. Türkiye’de gazetecilere karşı açılan davalarda ciddi bir delil yoksunluğu göze çarpıyor. Tutuklu yargılanma hali ise masumiyet ilkesini hiçe sayarak ön bir ceza gibi kullanılıyor. Bu durumun, muhalif seslerin politik ve kamusal tartışma sahnesinden yıllar boyu uzaklaştırılması amaçlı kullanılması bizi son derece rahatsız ediyor.”
Şahin Alpay’ın Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurusunu 8 Eylül 2016’da bizzat yapan Avukat Veysel Ok, bugünkü AİHM kararı için “Türkiye’ye fazlasıyla şans veren temkinli bir karar” olarak nitelendirdi. Ok, AİHM’in kararında Türkiye Anayasa Mahkemesi’nin iç hukukta üst mahkeme olarak etkili bir hukuki makam olup olmadığınaysa değinmediğini vurguladı. Böylelikle, son çare olarak AİHM’e başvurmadan önce, AYM’ye yapılacak bireysel başvuruların önünü kapatmayarak yüksek mahkemeye bir şans daha verildi.
Kararda yerel mahkemelerim Anayasa Mahkemesi kararını uygulamamasını ve yetkilerini tartışması hukuk devleti ilkelerine aykırıdır dendi ancak anaysa Mahkemesi bireysel başvuru yolunun tamamen kapandığını ifade etmedi
— Veysel Ok (@shemmoshemmo) March 20, 2018
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 5 ve 10’uncu maddeleri kapsamında oy çoğunluğuyla Altan ve Alpay’ın “özgürlük ve güvenlik hakkı” ile “ifade özgürlüğü” hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Ancak mahkeme, AİHS Madde 5 Paragraf 4 ile güvence altına alınan tutukluluğun yasallığının hızlı bir şekilde gözden geçirilmesi hakkının ise ihlal edilmediğine hükmetti.
IPI Türkiye Savunu Koordinatörü Caroline Stockford karar hakkında şu yorumda bulundu;
“16 Mart’ta AYM tarafından ikinci kez verilen hak ihlali kararının alt mahkemece uygulanarak Şahin Alpay’ın 20 aylık tutukluluk ardından serbest bırakılmasını görmek sevindiriciydi. Fakat, bu kez de Alpay hukuksuz temellerle ev hapsinde tutuluyor. IPI, ev hapsi uygulamasının derhal kalkmasını ve Alpay’ın tüm suçlamalardan aklanmasını talep ediyor.”
Alpay ve Altan hakkındaki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını buradan okuyabilirsiniz.
